کاربرد ارزش زمانی و ارزش ذاتی در تحلیل معاملات آپشن

آپشن‌ها یکی از ابزارهای مشتقه هستند که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا بدون نیاز به خرید مستقیم دارایی پایه، از تغییرات قیمت آن بهره‌مند شوند. آپشن‌ها به دو نوع اصلی خرید (Call) و فروش (PUT) تقسیم می‌شوند. اختیار خرید به دارنده اجازه می‌دهد که دارایی را در آینده (در یک زمان مشخص یا قبل از آن) با قیمت معین (قیمت اعمال) خریداری کند و اختیار فروش الزام فروش دارایی را با قیمت معین در آینده می‌دهد. در تحلیل و قیمت‌گذاری آپشن‌ها، دو مفهوم کلیدی وجود دارد که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه کنند: ارزش ذاتی و ارزش زمانی.

آپشن‌ها یکی از ابزارهای مشتقه هستند که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا بدون نیاز به خرید مستقیم دارایی پایه، از تغییرات قیمت آن بهره‌مند شوند. قراردادهای آپشن به دو نوع اصلی خرید (Call) و فروش (PUT) تقسیم می‌شوند. اختیار خرید به دارنده اجازه می‌دهد که دارایی را در آینده (در یک زمان مشخص یا قبل از آن) با قیمت معین (قیمت اعمال) خریداری کند و اختیار فروش الزام فروش دارایی را با قیمت معین در آینده می‌دهد. در تحلیل و قیمت‌گذاری آپشن‌ها، دو مفهوم کلیدی وجود دارد که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه کنند: ارزش ذاتی و ارزش زمانی.

تحلیل دقیق ارزش زمانی و ارزش ذاتی اهمیت زیادی در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی دارد؛ زیرا این دو عامل نشان‌دهنده فرصت‌ها و ریسک‌های موجود در بازارهای آپشن هستند. ارزش ذاتی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا قیمت فعلی آپشن را در مقایسه با قیمت اعمال ارزیابی کنند و سود مورد انتظار را تعیین نمایند. درحالی‌که ارزش زمانی اطلاعاتی درباره ریسک و نوسانات احتمالی قیمت دارایی پایه ارائه می‌دهد. درک این مفاهیم و استفاده درست از آن‌ها، در گرفتن تصمیمات هوشمندانه‌تر، تدوین استراتژی‌های مناسب برای مدیریت ریسک به سرمایه‌گذاران یاری می‌رساند. بنابراین می‌توانند به‌طور موثرتری در بازارهای آپشن فعالیت نمایند.

بیشتر بخوانید: اختیار معامله و آنچه باید در مورد این نوع از معاملات بدانید

ارزش ذاتی در معاملات آپشن

ارزش ذاتی که به تفاوت بین قیمت فعلی دارایی پایه و قیمت اعمال وابسته است، به ارزش واقعی یک آپشن اشاره دارد. این مفهوم نشان‌دهنده میزان سودی است که دارنده آپشن در صورت اعمال آن می‌تواند کسب کند و به‌طور مستقیم به وضعیت فعلی بازار و قیمت دارایی پایه مربوط می‌شود.

ارزش ذاتی یک آپشن خرید با تفاوت بین قیمت فعلی دارایی پایه و قیمت اعمال برابر است. اگر قیمت فعلی دارایی پایه (مانند سهام) بالاتر از قیمت اعمال باشد، آپشن دارای ارزش ذاتی مثبت خواهد بود؛ زیرا دارنده آپشن می‌تواند دارایی پایه را با قیمت کمتر خریداری کند و آن را به قیمت بالاتر در بازار بفروشد. اگر قیمت فعلی دارایی پایه کمتر از قیمت اعمال باشد، ارزش ذاتی آپشن خرید صفر خواهد بود، زیرا با اعمال قرارداد آپشن سودی حاصل نمی‌شود.

ارزش زمانی در معاملات آپشن

ارزش زمانی یکی از اجزای اصلی قیمت‌گذاری آپشن‌ها است که به مدت زمان باقی‌مانده تا تاریخ سررسید و نوسانات دارایی پایه بستگی دارد. ارزش زمانی نشان‌دهنده احتمال تغییرات قیمتی دارایی پایه قبل از تاریخ سررسید است.

مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر ارزش زمانی، مدت زمان باقی‌مانده تا تاریخ سررسید است. هرچه زمان بیشتری تا سررسید باقی مانده باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که قیمت دارایی پایه به نفع دارنده قرارداد آپشن تغییر کند. به همین دلیل، قراردادهای با تاریخ سررسید دورتر، ارزش زمانی بیشتری دارند. هرچه زمان سررسید نزدیک‌تر می‌شود، ارزش زمانی کاهش می‌یابد و در روز سررسید، به صفر می‌رسد.

در ادامه به مثالی عملی برای بررسی ارزش ذاتی و زمانی در معاملات می‌پردازیم.

فرض کنید تصمیم می‌گیرید یک قرارداد ضخود را خریداری کنید.

مشخصات آپشن:

سهام پایه: ایران‌خودرو

قیمت فعلی سهام: ۵۰ ریال

آپشن خرید:

قیمت اعمال: ۴۵ ریال

تاریخ سررسید: ۳۰ روز بعد

قیمت پریمیوم: ۷ ریال

۱- محاسبه ارزش ذاتی:

ارزش ذاتی یک آپشن خرید برابر است با تفاوت بین قیمت فعلی دارایی پایه و قیمت اعمال. بنابراین، ارزش ذاتی این آپشن خرید برابر با ۵ ریال است، زیرا قیمت فعلی سهام (۵۰ ریال) بیشتر از قیمت اعمال (۴۵ ریال) است.

         ارزش ذاتی =    قیمت نقدی سهم  ـ   قیمت اعمال

۲- محاسبه ارزش زمانی:

ارزش زمانی یک آپشن برابر است با تفاوت بین قیمت پریمیوم و ارزش ذاتی آن. در نتیجه:

                                              ارزش زمانی = ارزش ذاتی  ـ  پرمیوم    

بنابراین، ارزش زمانی این آپشن خرید برابر با ۲ ریال است. در واقع، شما حاضر هستید ۲ ریال اضافی بپردازد تا این آپشن را به مدت ۳۰ روز نگه دارد، به امید اینکه قیمت سهام در طول این مدت افزایش بیشتری داشته باشد.

کلام پایانی

تحلیل ارزش ذاتی و ارزش زمانی آپشن‌ها ابزارهای قدرتمندی برای ارزیابی و تصمیم‌گیری در معاملات آپشن هستند، اما باید با درک کامل چالش‌ها و محدودیت‌های آن‌ها به‌کار گرفته شوند. استفاده موثر از این تحلیل‌ها نیازمند توجه به تغییرات نوسانات بازار، رویدادهای غیرمنتظره و رفتارهای روان‌شناختی سرمایه‌گذاران است. با مدیریت هوشمندانه و تطبیق استراتژی‌ها با شرایط متغیر بازار، معامله‌گران می‌توانند به بهبود تصمیم‌گیری‌های معاملاتی و افزایش بازده دست یابند.