روش‌های شناسایی ارزش خالص دارایی(NAV)
ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) یکی از مهم‌ترین مفاهیم در ارزیابی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. این مفهوم به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک بهتری از ارزش واقعی دارایی‌های یک صندوق یا شرکت در مقایسه با تعهدات و بدهی‌های آن داشته باشند.
ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) یکی از مهم‌ترین مفاهیم در ارزیابی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. این مفهوم به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک بهتری از ارزش واقعی دارایی‌های یک صندوق یا شرکت در مقایسه با تعهدات و بدهی‌های آن داشته باشند.
NAV معمولا به عنوان یک شاخص کلیدی برای سنجش عملکرد صندوق‌ها و ارزش‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌کار می‌رود. همچنین اغلب به صورت روزانه یا دوره‌ای محاسبه می‌شود.
بیشتر بخوانید: مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران
تعریف NAV
NAV به معنای ارزش خالص دارایی‌های یک صندوق یا شرکت است که با کسر بدهی‌ها از مجموع دارایی‌ها به دست می‌آید. به عبارت ساده‌تر:
کل بدهی‌ها − کل دارایی‌ها = NAV
در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، NAV به ازای هر واحد یا سهم محاسبه می‌شود و نشان‌دهنده ارزش هر واحد صندوق براساس دارایی‌ها و بدهی‌های موجود است. NAV اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا اطلاعات شفاف و دقیقی درمورد وضعیت مالی شرکت‌ها و صندوق‌ها ارائه می‌دهد، به طوری که سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس آن تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند.
بیشتر بخوانید: صندوق قابل معامله یا همان ای تی اف (ETF) چیست؟
روش‌های مختلف محاسبه NAV
بسته به نوع صندوق یا شرکتی که در حال ارزیابی است، به روش‌های مختلفی می‌توان NAV را محاسبه کرد. این روش‌ها در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، هلدینگ‌ها و صنایع مختلف تفاوت دارند. در ادامه، این روش‌ها به تفصیل بررسی می‌شوند.
۱- محاسبه NAV برحسب سرمایه در گردش خالص
سرمایه در گردش خالص یکی از روش‌های مهم محاسبه ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) است که به‌ویژه در شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری کاربرد دارد. سرمایه در گردش خالص تفاوت بین دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری شرکت است و نشان‌دهنده نقدینگی و توانایی شرکت برای تامین تعهدات کوتاه‌مدت خود است.
(ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها + ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری) + سرمایه در گردش خالص = NAV
ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها
این بخش شامل سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت شرکت است که به قیمت بازار محاسبه می‌شود. برای محاسبه این بخش:
سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت
شامل سهام، اوراق بهادار و سایر دارایی‌های مالی که به صورت کوتاه‌مدت نگهداری می‌شوند. برای محاسبه ارزش روز این دارایی‌ها باید قیمت فعلی بازار (قیمت لحظه‌ای) هر یک از این دارایی‌ها در زمان محاسبه در نظر گرفته شود.
سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت
شامل سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک، مالکیت سهام در شرکت‌های دیگر یا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بلندمدت است. ارزش روز این سرمایه‌گذاری‌ها باید با استفاده از قیمت جاری بازار، یا در صورت نبودن بازار نقد برای آن‌ها، بر اساس برآوردهای کارشناسی محاسبه شود.
ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری
این بخش شامل دارایی‌های ثابت و بلندمدت شرکت است که ممکن است در طول زمان ارزش‌شان تغییر کرده باشد. دارایی‌های غیرجاری شامل املاک، مستغلات، تجهیزات، ماشین‌آلات و سایر دارایی‌های فیزیکی است و ارزش افزوده به معنای تفاوت بین ارزش دفتری دارایی‌ها (قیمت خرید منهای استهلاک) و ارزش روز یا ارزش بازار فعلی آن‌ها است.
سرمایه در گردش خالص
سرمایه در گردش خالص نشان‌دهنده تفاوت دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری است و توانایی شرکت را برای مدیریت تعهدات کوتاه‌مدت نشان می‌دهد. برای محاسبه سرمایه در گردش خالص:
دارایی‌های جاری − بدهی‌های جاری = سرمایه در گردش خالص
دارایی‌های جاری شامل وجه نقد، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، حساب‌های دریافتنی، موجودی کالا و سایر دارایی‌هایی که در طول یک سال به وجه نقد تبدیل می‌شوند.
بدهی‌های جاری شامل حساب‌های پرداختنی، بدهی‌های کوتاه‌مدت و سایر تعهداتی است که شرکت باید در کوتاه‌مدت (عموما در کمتر از یک سال) پرداخت کند.
بیشتر بخوانید: صورت‌مالی در تحلیل بنیادی
۲- محاسبه NAV برحسب ارزش روز بدهی‌ها
(ارزش روزسرمایه‌گذاری‌ها + مجموع ارزش روزدارایی‌های غیرجاری + مجموع ارزش روزدارایی‌های جاری)−ارزش روزبدهی‌ها = NAV
ارزش روز بدهی‌ها
شامل بدهی‌های جاری (حساب‌های پرداختنی، وام‌های کوتاه‌مدت، و تعهدات مشابه) و بدهی‌های غیرجاری (وام‌های بلندمدت، اوراق قرضه و سایر تعهدات مالی بلندمدت) است.
روش محاسبه ارزش روز بدهی‌ها بسته به شرایط بازار و نرخ بهره ممکن است متفاوت باشد. بدهی‌های ثابت مانند وام‌های بانکی ممکن است با تخفیف یا پریمیوم ارزیابی شوند؛ اگر نرخ بهره تغییر کرده باشد.
مجموع ارزش روز دارایی‌های جاری
این بخش شامل وجوه نقد، حساب‌های دریافتنی، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و موجودی کالا است. دارایی‌های جاری معمولا به راحتی به قیمت روز بازار ارزیابی می‌شوند. وجه نقد به‌صورت مستقیم وارد محاسبات می‌شود، و سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت به قیمت روز بازار محاسبه می‌شوند.
ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها
این بخش نیز شامل سرمایه‌گذاری‌های شرکت یا صندوق در سهام، اوراق قرضه، املاک یا سایر دارایی‌های مالی و فیزیکی است. برای دارایی‌هایی که در بازارهای مالی معامله می‌شوند، ارزش روز همان قیمت بازار فعلی است. اگر دارایی‌ها نقدشونده نباشند (مانند املاک)، باید از ارزیابی کارشناسی استفاده شود.
بیشتر بخوانید: تحلیل نسبت قیمت به درآمد (P/E) و تاثیر آن بر تصمیمات سرمایه‌گذاری در بورس ایران
۳- محاسبه NAV برحسب بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام
بهای تمام شده حقوق صاحبان سهام – ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها = NAV
بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام
این مقدار نشان‌دهنده مجموع هزینه‌هایی است که صاحبان سهام برای تامین سرمایه شرکت پرداخت کرده‌اند. و شامل سرمایه‌گذاری‌های اولیه، افزایش سرمایه و هر نوع حقایق مالی دیگری است که به حقوق صاحبان سهام مربوط می‌شود. اقلام بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام از ترازنامه استخراج می‌شود. این اقلام سرمایه اسمی، صرف سهام، سود انباشته، اندوخته قانونی و تجدید ارزیابی‌شده و سهام خزانه را در بر می‌گیرد.
ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها
این مقدار ارزش فعلی سرمایه‌گذاری‌های موجود شرکت را براساس قیمت‌های روز بازار نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، این مقدار تعیین می‌کند که اگر شرکت تصمیم به فروش دارایی‌های خود بگیرد، چه مبلغی را به‌دست خواهد آورد. برای به‌دست آوردن ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها، ابتدا ارزش روز سهام، صندوق و اوراق را محاسبه کرده و از ارزش دفتری سرمایه‌گذاری‌ها کسر می‌گردد.
کلام پایانی
ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، نقش کلیدی در تحلیل‌های مالی دارد. NAV با ارائه اطلاعات دقیق و شفاف درباره تفاوت دارایی‌ها و بدهی‌ها، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ارزش واقعی دارایی‌ها را بهتر درک کنند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. بررسی روش‌های مختلف محاسبه NAV و توجه به مواردی مانند ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که موقعیت‌های سرمایه‌گذاری مناسب‌تری را شناسایی کرده و به بازدهی مطلوب‌تری دست یابند.
بیشتر بخوانید: بررسی سود هر سهم (EPS) در تحلیل‌های مالی
سوالات متداول
ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) معیاری است که از کسر بدهی‌ها از مجموع دارایی‌ها به‌دست می‌آید و در ارزیابی صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. این شاخص به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری درباره عملکرد مالی صندوق‌ها و شرکت‌ها بگیرند.
محاسبه NAV به سه روش اصلی انجام می‌شود:
برحسب سرمایه در گردش خالص: تفاوت دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری محاسبه می‌شود.
برحسب ارزش روز بدهی‌ها: شامل ارزش روز دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها منهای بدهی‌ها.
برحسب بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام: مجموع هزینه‌های صاحبان سهام منهای ارزش روز سرمایه‌گذاری‌ها.
ارزش روز سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت.
سرمایه در گردش خالص (دارایی‌های جاری منهای بدهی‌های جاری).
ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری مانند املاک و ماشین‌آلات.
بدهی‌های جاری و غیرجاری.
NAV نشان‌دهنده ارزش هر واحد صندوق براساس دارایی‌ها و بدهی‌های آن است. این شاخص به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیم بگیرند آیا صندوق موردنظر برای سرمایه‌گذاری مناسب است یا خیر.
در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، NAV به ازای هر واحد محاسبه می‌شود و نشان‌دهنده ارزش هر سهم صندوق است. اما در شرکت‌های سرمایه‌گذاری، NAV به ارزش کل دارایی‌ها و بدهی‌ها مرتبط است و برای ارزیابی کلی عملکرد شرکت به‌کار می‌رود.
